Schrödinger ‘in Kedisi: Bir Fizik Paradoksu Mu?

Pinterest LinkedIn Tumblr +

Schrödinger’in kedisi fizik dünyasının en ünlü paradokslarından biridir. Deneyde sağlıklı bir kediyi hava alabilen boş bir kutuya koyar. Kutuda zehirli bir gaz olduğunu var sayar. Bu gazın şişeden salınmasını kontrol eden mekanizma da bozunma yarı ömrü bir saat olan, radyoaktif parçacık ile kontrol edilir.

Radyo aktif parçacığın doğasından ötürü davranışı yalnızca Quantum mekaniği ile ifade edilebiliyor. Ayrıca kedinin davranışı da bu parçacığa bağlı olduğundan, kedinin durumunu da Quantum mekaniği ile açıklamak gerekiyor. Schrödinger ‘in iddiası şu bu fedakar, naif, şefkate muhtaç teorik kedinin bir saatin sonunda canlı olma ve ölme olasılığı eşittir.

Schrödinger isimli kişi (fizikçi), Quantum fiziği ile “normal” boyuttaki dünyanın fiziği arasındaki geçiş sorununu anlatabilmek için zihinsel bir deney tasarlar. Zihinsel bir deney olduğu için deneyde hiçbir kediye zarar gelmiyor. Deneyde bir kedi, dolu bir tabanca, fotona duyarlı bir tetik ve bir foton kaynağı kullanılıyor.

Düzenek şöyle kuruluyor; tetik mekanizmasına bir foton çarptığında tabanca ateş almakta ve karşısında duran kediyi öldürmektedir. Buraya kadar her şey gayet açık. Ama gelin görün ki, foton seviyesindeki büyüklüklerde geçerli olan Quantum fiziğine göre, parçacıklar Quantum haline sahip bu şu demek; her foton bir olasılık çiftiyle donatılmış olur.

Yani aynı foton tetiğe hem çarpar, hem çarpmaz. Bu durumda, bu Quantum çiftinin tetik vasıtasıyla kediye yansıması, kafa karıştıran bir sonuç verir. Namlunun ucundaki kedi aynı anda hem ölü, hem diri olmak durumundadır. Hatta rivayet edilir ki; aslında normal ölçekli dünyamızda olasılık çiftleri halinde, gerçeklik ise katmanlar halinde birbirinin içinde yaşanmaktadır. Olasılıklar değişik…

Soru şudur kapağı açmadan kedinin o an ki durumu için ne söylenebilir? Kedicik ölü müdür, diri midir? Cevap her ikisidir. Kedicik biz kapağı açana kadar hem ölü hem diridir. Maalesef öyledir. Akside iddia edilemezdir. Peki içeride ne olmuştur?

1-Yarılanma süresinden bir haber olduğumuz radyoaktif madde herhangi bir zamanda ışıma yapmıştır. Işıma sonucu elektron fırlamış, şişenin alıcısına çarpmış ve gazı serbest bırakmıştır. Serbest kalan gaz kediciğimizin kasları ve reflekslerini haşat etmiş kendinden geçirmiş ve 10 dakika içinde kuyruğunu titrettirmiştir.

2-Ya da daha radyoaktif madde yarılanma periyotuna girmemiştir. Ve o an için kedi yaşıyordur.

Sorun radyoaktif maddenin yarılanma süresi bilinmediğinden kedinin durumu hakkında kesin yorum yapamayışımızdan kaynaklanır. Allah bilir der geçeriz. Oysa klasik fizikte her şey formüle edilmiştir. Sonucu bilinmektedir. Quantum fiziğinde ise olasılıklar devreye girmiştir. Dolayısı ile kesin bir sonuç yoktur. Kedi ya ölüdür ya diridir, ışık ya dalgacıktır ya parçacıktır.

Schödinger deneyinde kedi en nihayetinde ölmektedir ama kendisi satanist değildir. Gayet hayvan sever bir insandır. Saygıyla anıyoruz…

Share.

About Author

Teknoloji Kurdu, Bilim İnsanı...

Comments are closed.